[BaGaiLeeLỳ]

(04-03-2017, 05:30 AM)HatCatMeSao Đã viết: Chào mọi người,

Mình là người mới làm quen với tiêu sáo, và cũng giống như nhiều bạn khi mới bắt đầu chơi tiêu sáo, mình cũng có một chút lấn cấn, thắc mắc. Được sự đồng ý của Admin BaGaiLeeLỳ, aka LHS,, mình xin mở thread này để nêu lên những thắc mắc của mình mong được các bạn đi trước giải đáp dùm. Mình cũng xin lỗi trước là vì mình mới tham gia diễn đàn nên không đọc hết các bài viết trên diễn đàn. Nếu câu hỏi của mình đã được trả lời thỏa đáng trước đây thì xin cho mình cái link. Thành thật cảm ơn mọi người   

Câu hỏi đầu tiên của mình là về "chuẩn" sáo. Mình thấy nhiều shops bán tiêu sáo quảng cáo là tiêu sáo chuẩn từng note, chuẩn 19 notes, ..., và mình tự hỏi là tiêu chuẩn gì được dùng để đánh giá 1 cây sáo là chuẩn. Mình có tham khảo ý kiến của vài cao thủ trong thread
http://www.damsan.net/showthread.php?tid=3443
nhưng theo ý kiến cá nhân thì mình chưa được giải đáp thỏa đáng. Mình xin đặt câu hỏi như sau.

1. Một note được thổi ra từ 1 cây sáo như thế nào thì coi là chuẩn? Dựa vào cảm nhận bằng tai nghe hay đo trên tuner? Nếu đo bằng tuner thì sai số được tính như thế nào: sai số tuyệt đối như +/- xx Hz, sai số tương đối như +/- xx % của frequency, sai số trên logarithmic scale như +/- xx cents, ... ?
2. Một cây sáo chuẩn thì bao gồm được bao nhiêu notes chuẩn dựa trên câu 1?

Mình xin nói rõ là câu hỏi của mình thuần túy là về thực nghiệm, tức là người làm/chơi sáo thổi 1 note và cảm nhận hay đo bằng tuner. Mình giả định trường hợp là khi test sáo thì góc môi, làn hơi, ... là ổn định. Những lý thuyết cao siêu hơn như hệ số (2)^(1/12), standing waves, superposition, ... xin để lại cho các câu hỏi sau.

Vấn đề mình gặp là khi test sáo bằng tuner (gStrings, tuner_e307), ví dụ note G, tuner displays G5 nhưng kim lệch khá nhiều về bên +, rồi qua note A thì tuner cũng shows A5 nhưng kim lại lệch khá nhiều về bên -. Trường hợp này người làm sáo có thể nói là sáo chuẩn vì tuner displays đúng note, nhưng khi thổi từ G qua A hay ngược lại thì nghe rất kỳ.

Xin các bạn cho ý kiến. Một lần nữa, xin thành thật cảm ơn các bạn.

Xin chào bác, vấn đề của bác cũng là khúc mắc của nhiều anh em khác, do cũng đã nếm trải điều này lâu và rút tỉa 1 chút kinh nghiệm, xin chia sẽ với bác như sau :

- Thứ nhất : khi còn đi học flute với cô Nhung bên nhạc viện TPHCM thì cô cũng có nói 1 câu đại loại như vầy :  Flute là nhạc cụ thuộc loại phô nhất dàn nhạc giao hưởng.

Vì sao cô Nhung lại nói vậy, là bởi họ nhà sáo tiêu, flute, nếu bác không để ý đến làn hơi thì rất dễ thổi mạnh lên hoặc thổi yếu đi ( theo cảm xúc ) dẫn đến ngay tại thời điểm đó cây tiêu-sáo-flute dễ bị cao lên hoặc thấp xuống khiến nó chênh phô so với các nhạc cụ khác khi hoà tấu. Do đó 1 kỹ năng sống còn quan trọng khi thổi tiêu-sáo-flute là kỹ năng nghe nốt chuẩn và lập tức biết chênh phô để còn lăn úp ống sáo hoặc điều tiết làn hơi cho chính xác. (bác theo dõi kỹ các clip diễn tấu của dân chuyên nghiệp sẽ thấy họ dùng kỹ năng ấy rất vi tế và thuần thục).

- Thứ 2 : tuy nói đến kỹ năng, nhưng nếu cây tiêu-sáo-flute ấy phô quá sức thì có là thánh cũng cứu không nổi. Vì vậy vẫn phải chọn cho bản thân 1 cây sáo chuẩn và phù hợp với làn hơi của chính mình. Chọn thế nào ? 

Trước khi nói đến chuyện chọn sáo chuẩn, bản thân người thổi phải hiểu được 3 cường độ cơ bản của làn hơi là : Mạnh, trung bình và nhẹ, rồi tự xét xem chúng là ở mức độ nào của lực thổi bản thân. Và theo kinh nghiệm thì làn hơi trung bình vẫn là làn hơi được dùng nhiều nhất so với 2 cái còn lại, hơn nữa nắm rõ được làn hơi trung bình thì khi thổi sẽ còn biết cách điều tiết nó mạnh nhẹ. Khi hiểu được các cường độ của làn hơi tự thân thì mới nói đến chuyện chọn sáo chuẩn.

Thứ 3: Những kinh nghiệm khi chọn sáo chuẩn.

            - Để có làn hơi trung bình khi test sáo nên thổi luôn 1 bài đơn giản tiết tấu chậm mà bản thân yêu thích, vừa thổi vừa nhìn theo cao độ mà tuner chỉ ra để ước tính độ chênh phô, thổi đi thổi lại chừng 20-30 lần sẽ có cái nhìn rõ hơn về mức độ chuẩn của cây sáo ấy. Bản nhạc mà mình thích dùng khi test sáo là bản Forever (của Stratovarius). 
                 - Tránh dùng 1 làn hơi để thổi 1 nốt, vì khi đó đa phần sẽ bị rơi vào làn hơi mạnh. Trừ khi bản thân đã test rất nhiều lần, nắm rõ đâu là làn hơi trung bình thì mới nên test kiểu này.
           - Sáo có thể chuẩn với người này nhưng chưa chắc đã chuẩn với người khác : điển hình như đợt em đem tiêu ra cho bác ns Hoàng Anh thổi, theo lực hơi của em thì nó chuẩn ở chuẩn 442 (theo kiểu flute), nhưng khi bác ấy thổi vào thì toàn bộ cây tiêu bị cao lên thành chuẩn 450 Hz. Ngược lại khi em cầm sáo bác ấy thì cây sáo em thổi bị thấp xuống còn 435 hz. Do đó để cứu vãn trường hợp này mà khớp nối ra đời trên tiêu-sáo-flute là vậy. Riêng đối với sáo ở VN thì chọn 1 cây sáo chuẩn là nó còn phải phù hợp với làn hơi của chính mình nữa.

Trên đây là 1 số kinh nghiệm của mình, mong huynh đệ tứ phương chỉ giáo thêm.