01-07-2014, 11:03 PM
Chào các bạn,
Mình ở nước ngoài mới về, có học đàn tranh cũng lâu và cũng hoạt động nghệ thuật nên rất yêu cây đàn nước Việt Nam mình. Hôm nay mình xin chia sẻ một chút để mọi người, hơn nữa là các bạn mới học, có thể chọn đàn theo ý muốn.
Đối với hầu hết những người bắt đầu mong muốn học đàn tranh, mong muốn rung và luyến lên tiếng đàn ngọt mịn như nghe trên mạng, thì ắt hẳn việc chọn lựa đàn thích hợp đối với bạn thường là câu hỏi lớn. Có thể là vì (1) xung quanh không mấy ai biết về đàn, lại còn đàn tranh nữa @.@ (2) tiếng đàn như thế nào gọi là hay??! (3) giá cả có quá đắt không, có xứng với chất lượng của gỗ, của âm không????, ... (n).... Khi mình đi tư vấn đàn cũng đã có nhiều người hỏi, và hôm nay mình sẽ mách bạn vài chiêu để chọn được một cây đàn phù hợp.
Có rất nhiều tiêu chí để chọn một "bảo cầm", bởi lẽ ai cũng muốn mua được cây đàn ưng ý, và cũng như kiểu Harry Potter chọn đúng cây đũa phép ấy. Thế nhưng đôi khi, đàn lại chọn người bạn à! Trong các tiêu chí sau đây, tiêu chí nào cũng đều quan trọng, nhưng quan trọng nhất là sự chọn lựa có PHÙ HỢP với hoàn cảnh của người mua hay không.
Tiêu chí 1: [KÍCH THƯỚC] Từ ngoài nhìn vào, chắc chắn điều đầu tiên mắt bạn quan sát đến là kích thước. Vì đàn tranh Việt Nam chúng ta hiện nay có nhiều loại, từ 16,17,19 đến 21,22,23, hay có cả 25 dây, nên kích cỡ của mỗi loại đàn khác nhau. Số dây càng nhiều, kích thước của đàn càng lớn. Lúc này sẽ có vài vấn đề phát sinh: làm sao để "vác" cây đàn về nhà nếu chọn cây đàn to?? Đàn to có nặng lắm không? Có cồng kềnh không? Bây giờ chúng ta đi từng vấn đề nhỏ nhé
Đàn tranh cổ Việt Nam thường có 16 dây (còn gọi là đàn Thập Lục mà). Kích thước đàn 16,17 dây nhỏ, gọn, dễ di chuyển nhưng lại không có quãng bass phía dưới nên điều kiện thể hiện sự phong phú, đa dạng trong các ca khúc bị hạn chế một phần. (Mách nhỏ bạn nhé, trong những năm kháng chiến chống Pháp và Mĩ, đàn tranh Việt Nam có kích thước nhỏ vì dễ mang theo bên mình và dễ di chuyển.)
Đàn tranh càng nhiều dây thì quãng bass, quãng trầm càng rộng. Đàn càng to, âm càng vang và trầm, ấm, ngân dài và lâu. Đàn to thường được các nghệ nhân, nghệ sĩ chọn lựa vì có thể diễn tả nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau và có thể sử dụng các kĩ thuật tay trái để đệm cho các bản nhạc hiện đại, mang âm hưởng cuộc sống ngày nay. Thế nhưng đàn to thì lại rất hạn chế về vấn đề mang vác, ví dụ như có những cây 25 dây hay đàn của Trung Quốc, Nhật Bản rất to, dài từ 1m8 trở lên và đều dùng taxi để di chuyển. Thế nhưng có cây 22,23 dây của mình vẫn có thể di chuyển bằng xe máy, nhất là nếu bạn có xe tay ga :3 (Mách nhỏ tiếp nè, nếu bạn mua đàn trên 20 dây thì những cây đàn tốt, dây trầm nhất thường ngân trung bình trên dưới 10 giây, rất vang và trầm, ấm)
Thường thì nhiều người chọn loại 19 dây vì vừa có quãng trầm vừa phải và đàn cũng không quá to, có thể di chuyển thuận tiện. (bạn có thể chọn loại đàn này vì nó kết hợp những yếu tố cần thiết đấy :p)
Tiêu chí 2: [NGOẠI HÌNH] Ngoại hình của một cây đàn tranh cũng góp một phần quan trọng trong cái hứng chơi đàn. Thường thì đàn sẽ được khảm hay chạm hoặc sơn tuỳ theo sở thích của nghệ nhân làm đàn hoặc theo yêu cầu đặt đàn của người mua. Khảm xà cừ, hay còn được gọi là cẩn xà cừ, cẩn ốc là dùng những lát vỏ trai để gắn lên thành đàn và mài để nét cẩn được đẹp và sáng, bóng. Vỏ trai được ưa chuộng là loại vỏ trai của trai ngọc môi vàng (Pinctada maxima), nó thường có kích thước lớn, mặt trong có lớp xà cừ dày màu óng ánh. Có nhiều loại cẩn như Cẩn Tích (cẩn sự tích), Cẩn Bông Mai (cẩn hoa),... Thường thì người mua rất thích cẩn vì nét đẹp kỳ diệu của nét cẩn trên thành đàn, tạo một niềm hứng khởi cho người chơi trước khi ngồi vào ghế.
Ngoài ra còn có chạm trổ, khắc lên gỗ những hình thù đặc biệt mang đậm nét dân gian, mỹ thuật Việt Nam. Tuy nhiên khi thành đàn được chạm trổ sẽ không sáng như đàn cẩn, nên không bắt mắt lắm. Thế nhưng mỗi loại hình mỹ thuật đều có nét đẹp riêng của nó, đều truyền vào cây đàn sự tuyệt mĩ và sắc sảo.
Hiện nay còn có xu hướng sơn màu lên thành đàn, nhất là màu vàng, màu đỏ, màu trắng,... cũng tạo một nét lạ cho chiếc áo khoác của cây đàn tranh
Tiêu chí 3: [MÙI NGÔ ĐỒNG]: Thật sự đây không phải là một tiêu chí mà là một đặc điểm đặc biệt vô cùng của một cây đàn tranh "xịn", thứ thiệt. Nếu bạn bước vào cửa hàng đàn mà thấy một mũi gỗ thơm thoang thoảng nhưng có lúc cũng nồng nàn và khi ta tiến đến gần mặt gỗ đàn thì có mùi đặc trưng, đó là những cây đàn tranh vừa được làm từ gỗ ngô đồng. Thật lòng mình cũng không biết diễn tả như thế nào nhưng hiện tượng đó là rất hiếm hoặc ít thấy ai nhắc đến, nhưng mình cam đoan nếu bạn thính và nhận ra ngay mùi đặc trưng ở cửa hàng ấy hoặc thấy mặt ngô đồng của mình có mùi thơm lạ thì chúc mừng bạn, cây đàn của bạn mới ra lò và là hàng thiệt :3 Thế nhưng những bạn không nghe thấy cũng chớ vội buồn ngay nhé vì đa số gỗ để trong kho lâu ngày rồi mới được đem ra làm đàn nên chuyện không có “cái mùi” ấy cũng là tất yếu
Tiêu chí 4: [ÂM THANH]: Đây là một trong những tiêu chí khó nhất đối với người mới học đàn, lại chọn một mình một thân đi mua đàn, bởi tiêu chí này cần đến cái tai tài ba của mỗi chúng ta. Tiếng đàn mỗi cây là khác nhau vô cùng, có cây tiếng Mộc, có cây tiếng Kim, có cây “hên” được cả hai loại, .... Nhưng tựu chung, có hai loại âm thanh dễ nhận biết: tiếng Nổ và tiếng Ngân. Tiếng đàn Nổ không phải là tiếng đàn đánh nghe bụp bụp như nổ pháo hoa giao thừa đâu nhé, mà tiếng đàn Nổ là tiếng đàn to và vang ra xa. Thường những bạn mới chơi thích tiếng đàn này vì có thể nghe rõ tiếng đàn của mình và rất thích hợp cho những bài saccato, những bài tiết tấu nhanh, vui vẻ, rộn ràng. Còn tiếng đàn Ngân là âm thanh phát ra từ cây đàn ngân rất lâu, rất ngọt và được cái nghệ sĩ yêu thích vô cùng. Tiếng đàn ấy được ưa chuộng nhất trong những bài allegato, những bài "tĩnh", thể hiện cảm xúc dạt dào, sâu lắng. (Mách nhỏ tiếp nha, những cây đàn tiếng Ngân khi đánh trên cao thử với rung, nhấn bằng tay trái thì âm được nuôi và phát triển nhiều hơn.)
Tiêu chí 5: [TÀI CHÍNH]: Thường có nhiều bạn đến mua và nói với mình là giá tiền không quan trọng, nhất là trong nghệ thuật, rằng nghệ thuật mà bị tài chính ảnh hưởng thật là buồn. Nhưng thử nghĩ xem, nếu không có tài chính thì sao những nghệ nhân có thể yên tâm làm ra những cây đàn tuyệt vời? Vậy nên tài chính góp phần quan trọng đến “công tác” chọn đàn của bạn. Ở đây, mình có hai lựa chọn cho các bạn, đọc và nghĩ thử nhé.
(1) Nếu bạn là sinh viên hoặc không có nhiều tiền nhưng vẫn yêu đàn, bạn có thể mua những cây đàn nhỏ, tiếng tạm được với giá vừa phải (trên dưới 2 triệu) để mang về nhà và luyện tập. Cách thức này lúc đầu có thể không được chấp nhận và không vừa lòng cho lắm nhưng nếu "nhỡ may" bạn học rồi mà không say mê lắm thì cũng không quá tiếc số tiền mình bỏ ra, đúng không nào? Và nếu bạn học, cảm thấy say mê thì bạn bắt đầu dành dụm tiền để khi dư dả tài chính và lên tới một trình độ nào đó, bạn có thể lựa chọn cây đàn vừa ý
(2) Nếu bạn là những người đã đi làm, hoặc thoải mái về tài chính thì bạn nên chọn mua một cây đàn tốt luôn, tầm (4,5 triệu trở lên) để tập từ lúc đầu luôn. Nếu bạn sử dụng một cây đàn tốt, âm thanh sẽ chuẩn và tốt cho tai nghe của bạn, không lo “hư tai” sau này nữa.
Chúc bạn chon được cây đàn VỪA Ý
Mình ở nước ngoài mới về, có học đàn tranh cũng lâu và cũng hoạt động nghệ thuật nên rất yêu cây đàn nước Việt Nam mình. Hôm nay mình xin chia sẻ một chút để mọi người, hơn nữa là các bạn mới học, có thể chọn đàn theo ý muốn.
Đối với hầu hết những người bắt đầu mong muốn học đàn tranh, mong muốn rung và luyến lên tiếng đàn ngọt mịn như nghe trên mạng, thì ắt hẳn việc chọn lựa đàn thích hợp đối với bạn thường là câu hỏi lớn. Có thể là vì (1) xung quanh không mấy ai biết về đàn, lại còn đàn tranh nữa @.@ (2) tiếng đàn như thế nào gọi là hay??! (3) giá cả có quá đắt không, có xứng với chất lượng của gỗ, của âm không????, ... (n).... Khi mình đi tư vấn đàn cũng đã có nhiều người hỏi, và hôm nay mình sẽ mách bạn vài chiêu để chọn được một cây đàn phù hợp.
Có rất nhiều tiêu chí để chọn một "bảo cầm", bởi lẽ ai cũng muốn mua được cây đàn ưng ý, và cũng như kiểu Harry Potter chọn đúng cây đũa phép ấy. Thế nhưng đôi khi, đàn lại chọn người bạn à! Trong các tiêu chí sau đây, tiêu chí nào cũng đều quan trọng, nhưng quan trọng nhất là sự chọn lựa có PHÙ HỢP với hoàn cảnh của người mua hay không.
Tiêu chí 1: [KÍCH THƯỚC] Từ ngoài nhìn vào, chắc chắn điều đầu tiên mắt bạn quan sát đến là kích thước. Vì đàn tranh Việt Nam chúng ta hiện nay có nhiều loại, từ 16,17,19 đến 21,22,23, hay có cả 25 dây, nên kích cỡ của mỗi loại đàn khác nhau. Số dây càng nhiều, kích thước của đàn càng lớn. Lúc này sẽ có vài vấn đề phát sinh: làm sao để "vác" cây đàn về nhà nếu chọn cây đàn to?? Đàn to có nặng lắm không? Có cồng kềnh không? Bây giờ chúng ta đi từng vấn đề nhỏ nhé
Đàn tranh cổ Việt Nam thường có 16 dây (còn gọi là đàn Thập Lục mà). Kích thước đàn 16,17 dây nhỏ, gọn, dễ di chuyển nhưng lại không có quãng bass phía dưới nên điều kiện thể hiện sự phong phú, đa dạng trong các ca khúc bị hạn chế một phần. (Mách nhỏ bạn nhé, trong những năm kháng chiến chống Pháp và Mĩ, đàn tranh Việt Nam có kích thước nhỏ vì dễ mang theo bên mình và dễ di chuyển.)
Đàn tranh càng nhiều dây thì quãng bass, quãng trầm càng rộng. Đàn càng to, âm càng vang và trầm, ấm, ngân dài và lâu. Đàn to thường được các nghệ nhân, nghệ sĩ chọn lựa vì có thể diễn tả nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau và có thể sử dụng các kĩ thuật tay trái để đệm cho các bản nhạc hiện đại, mang âm hưởng cuộc sống ngày nay. Thế nhưng đàn to thì lại rất hạn chế về vấn đề mang vác, ví dụ như có những cây 25 dây hay đàn của Trung Quốc, Nhật Bản rất to, dài từ 1m8 trở lên và đều dùng taxi để di chuyển. Thế nhưng có cây 22,23 dây của mình vẫn có thể di chuyển bằng xe máy, nhất là nếu bạn có xe tay ga :3 (Mách nhỏ tiếp nè, nếu bạn mua đàn trên 20 dây thì những cây đàn tốt, dây trầm nhất thường ngân trung bình trên dưới 10 giây, rất vang và trầm, ấm)
Thường thì nhiều người chọn loại 19 dây vì vừa có quãng trầm vừa phải và đàn cũng không quá to, có thể di chuyển thuận tiện. (bạn có thể chọn loại đàn này vì nó kết hợp những yếu tố cần thiết đấy :p)
Tiêu chí 2: [NGOẠI HÌNH] Ngoại hình của một cây đàn tranh cũng góp một phần quan trọng trong cái hứng chơi đàn. Thường thì đàn sẽ được khảm hay chạm hoặc sơn tuỳ theo sở thích của nghệ nhân làm đàn hoặc theo yêu cầu đặt đàn của người mua. Khảm xà cừ, hay còn được gọi là cẩn xà cừ, cẩn ốc là dùng những lát vỏ trai để gắn lên thành đàn và mài để nét cẩn được đẹp và sáng, bóng. Vỏ trai được ưa chuộng là loại vỏ trai của trai ngọc môi vàng (Pinctada maxima), nó thường có kích thước lớn, mặt trong có lớp xà cừ dày màu óng ánh. Có nhiều loại cẩn như Cẩn Tích (cẩn sự tích), Cẩn Bông Mai (cẩn hoa),... Thường thì người mua rất thích cẩn vì nét đẹp kỳ diệu của nét cẩn trên thành đàn, tạo một niềm hứng khởi cho người chơi trước khi ngồi vào ghế.
Ngoài ra còn có chạm trổ, khắc lên gỗ những hình thù đặc biệt mang đậm nét dân gian, mỹ thuật Việt Nam. Tuy nhiên khi thành đàn được chạm trổ sẽ không sáng như đàn cẩn, nên không bắt mắt lắm. Thế nhưng mỗi loại hình mỹ thuật đều có nét đẹp riêng của nó, đều truyền vào cây đàn sự tuyệt mĩ và sắc sảo.
Hiện nay còn có xu hướng sơn màu lên thành đàn, nhất là màu vàng, màu đỏ, màu trắng,... cũng tạo một nét lạ cho chiếc áo khoác của cây đàn tranh
Tiêu chí 3: [MÙI NGÔ ĐỒNG]: Thật sự đây không phải là một tiêu chí mà là một đặc điểm đặc biệt vô cùng của một cây đàn tranh "xịn", thứ thiệt. Nếu bạn bước vào cửa hàng đàn mà thấy một mũi gỗ thơm thoang thoảng nhưng có lúc cũng nồng nàn và khi ta tiến đến gần mặt gỗ đàn thì có mùi đặc trưng, đó là những cây đàn tranh vừa được làm từ gỗ ngô đồng. Thật lòng mình cũng không biết diễn tả như thế nào nhưng hiện tượng đó là rất hiếm hoặc ít thấy ai nhắc đến, nhưng mình cam đoan nếu bạn thính và nhận ra ngay mùi đặc trưng ở cửa hàng ấy hoặc thấy mặt ngô đồng của mình có mùi thơm lạ thì chúc mừng bạn, cây đàn của bạn mới ra lò và là hàng thiệt :3 Thế nhưng những bạn không nghe thấy cũng chớ vội buồn ngay nhé vì đa số gỗ để trong kho lâu ngày rồi mới được đem ra làm đàn nên chuyện không có “cái mùi” ấy cũng là tất yếu
Tiêu chí 4: [ÂM THANH]: Đây là một trong những tiêu chí khó nhất đối với người mới học đàn, lại chọn một mình một thân đi mua đàn, bởi tiêu chí này cần đến cái tai tài ba của mỗi chúng ta. Tiếng đàn mỗi cây là khác nhau vô cùng, có cây tiếng Mộc, có cây tiếng Kim, có cây “hên” được cả hai loại, .... Nhưng tựu chung, có hai loại âm thanh dễ nhận biết: tiếng Nổ và tiếng Ngân. Tiếng đàn Nổ không phải là tiếng đàn đánh nghe bụp bụp như nổ pháo hoa giao thừa đâu nhé, mà tiếng đàn Nổ là tiếng đàn to và vang ra xa. Thường những bạn mới chơi thích tiếng đàn này vì có thể nghe rõ tiếng đàn của mình và rất thích hợp cho những bài saccato, những bài tiết tấu nhanh, vui vẻ, rộn ràng. Còn tiếng đàn Ngân là âm thanh phát ra từ cây đàn ngân rất lâu, rất ngọt và được cái nghệ sĩ yêu thích vô cùng. Tiếng đàn ấy được ưa chuộng nhất trong những bài allegato, những bài "tĩnh", thể hiện cảm xúc dạt dào, sâu lắng. (Mách nhỏ tiếp nha, những cây đàn tiếng Ngân khi đánh trên cao thử với rung, nhấn bằng tay trái thì âm được nuôi và phát triển nhiều hơn.)
Tiêu chí 5: [TÀI CHÍNH]: Thường có nhiều bạn đến mua và nói với mình là giá tiền không quan trọng, nhất là trong nghệ thuật, rằng nghệ thuật mà bị tài chính ảnh hưởng thật là buồn. Nhưng thử nghĩ xem, nếu không có tài chính thì sao những nghệ nhân có thể yên tâm làm ra những cây đàn tuyệt vời? Vậy nên tài chính góp phần quan trọng đến “công tác” chọn đàn của bạn. Ở đây, mình có hai lựa chọn cho các bạn, đọc và nghĩ thử nhé.
(1) Nếu bạn là sinh viên hoặc không có nhiều tiền nhưng vẫn yêu đàn, bạn có thể mua những cây đàn nhỏ, tiếng tạm được với giá vừa phải (trên dưới 2 triệu) để mang về nhà và luyện tập. Cách thức này lúc đầu có thể không được chấp nhận và không vừa lòng cho lắm nhưng nếu "nhỡ may" bạn học rồi mà không say mê lắm thì cũng không quá tiếc số tiền mình bỏ ra, đúng không nào? Và nếu bạn học, cảm thấy say mê thì bạn bắt đầu dành dụm tiền để khi dư dả tài chính và lên tới một trình độ nào đó, bạn có thể lựa chọn cây đàn vừa ý
(2) Nếu bạn là những người đã đi làm, hoặc thoải mái về tài chính thì bạn nên chọn mua một cây đàn tốt luôn, tầm (4,5 triệu trở lên) để tập từ lúc đầu luôn. Nếu bạn sử dụng một cây đàn tốt, âm thanh sẽ chuẩn và tốt cho tai nghe của bạn, không lo “hư tai” sau này nữa.
Chúc bạn chon được cây đàn VỪA Ý
